رقیه قنبری قادیکلائی
مدل مدیریت تعارض ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظت شده (مورد مطالعه: تالاب میانکاله)
- دانشجو
- رقیه قنبری قادیکلائی
- استاد راهنما
- محمود ضیائی
- استاد مشاور
- وجه الله قربانی زاده, محمود جمعه پور
- استاد داور
- سیدمجتبی محمودزاده, مصطفی طالشی, سید علی حسینی
- رشته تحصیلی
- گردشگري
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
بروز تعارض میان ذینفعان در مناطق حفاظت‌شده ایران، از چالش‌های جدی مدیریتی بشمار می‌آید. فائق آمدن بر این چالش بزرگ به‌گونه‌ای که به توسعه پایدار این مناطق بینجامد از دغدغه‌های مهم برنامه ریزان توسعه است. گردشگری به‌عنوان بازیگر جدید در مناطق حفاظت‌شده، یکی از عوامل تشدید این تعارض‌ها شناخته‌شده است. با اذعان به این مطالب هدف این رساله شناسایی ماهیت و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری و ارائه مدلی برای مدیریت این تعارض‌ها در منطقه حفاظت‌شده تالاب میانکاله ایران است.
با توجه به ماهیت موضوع و سؤالات تحقیق، فلسفه حاکم بر این پژوهش تفسیری و با استفاده از رویکرد استقرائی و روش‌های کیفی انتخاب شد. فرایند پژوهش بدین ترتیب بود که در گام اول، یافته‌های کیفی مطالعات پیشین در زمینه مدیریت تعارض ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظت‌شده با استفاده از روش فراترکیب مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند و شبکه مضامین آن در سه بعد چیستی، چرایی و چگونگی مدیریت تعارض شناسایی شد.
در گام دوم پژوهش برای تدقیق شبکه مضامین حاصل از مرحله قبل، با ۶۰ نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران کسب‌وکارهای فعال و جامعه محلی منطقه میانکاله که به‌طور هدفمند انتخاب‌شده بودند، مصاحبه شد. نتایج حاصل از این مصاحبه‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون تجزیه‌وتحلیل و به تدوین مدل نهایی مدیریت تعارض در منطقه حفاظت‌شده میانکاله انجامید.
بر اساس یافته‌های تحقیق ۵ مضمون سازمان دهنده شامل: انواع تعارض، سطوح تعارض، مراحل تعارض، پیچیدگی تعارض، دست‌اندرکاران تعارض در رابطه با « چیستی تعارض» شناسایی شدند. همچنین بر اساس همین یافته‌ها ۹ مضمون سازمان دهنده شامل مدیریت ناکارآمد، ساختار حکمرانی معیوب، ضعف سیاستگذاری و خط مشی گذاری عمومی، روابط اجتماعی ضعیف و فقدان مشارکت، فقدان اطلاعات و ضعف دانش و آگاهی، توسعه نامتوازن، بی عدالتی و سلطه قدرت و ارزش ها و منافع متفاوت تبیین کننده « چرایی بروز تعارض» در منطقه هستند. نهایتاً در رابطه با « چگونگی مدیریت تعارض» بین گروهی: سرمایه اجتماعی، مصالحه، دستیابی به اجماع، کنش جمعی، هم تکاملی تدریجی و اقدام مشارکتی و در بخش مدیریت تعارض بین سازمانی: طراحی سازمانی، شبکه‌سازی بین سازمانی، خودسازمان‌دهی و اقدام مشترک مضامینی بودند که شناسایی شدند.
نتایج پژوهش حاضر علاوه بر اینکه به گسترش دایره شناختی مدیریت تعارض در حوزه توسعه گردشگری کمک می‌کند، دستمایه‌ای برای پژوهشهایآتی در این حوزه است
- Abstract
-
Conflict is a prevalent issue in protected areas
in Iran, presenting a significant challenge for planners. Tourism development
can be a major factor exacerbating conflicts in protected areas. Focusing on the
Miankaleh Wetland in Iran, the present study aimed to identify the nature and
causes of conflicts arising from tourism development in protected areas, and to
explore ways to overcome them. First, a meta-synthesis approach was used to
analyze the qualitative findings of previous studies. Articles, books, and
theses published between ۲۰۰۰ and ۲۰۲۴ were identified and selected from the
databases using purposive sampling. The analysis helped present a thematic
network along three dimensions: the nature of conflict (what), the causes of
conflict (why), and the methods of conflict management (how). According to the
findings, conflicts in protected areas are often intergroup and interorganizational.
The main causes of conflict include poor communication and lack of cooperation,
injustice and power dominance, and governance structures. Additionally,
managing conflicts requires five stages: reconciliation, consensus, collective
action, self-organization, and participatory action. The results of the
research not only contribute to the expansion of knowledge about conflict
reduction methods in tourism but also provide a basis for future studies in
this field