رضا خلیلی

در بازارهای مالی درحال‌توسعه به دلیل ضعف‌های صنعت تحلیل اطلاعات مالی و کارایی بازار، معاملات بازار سهام به‌شدت تحت تأثیر داده‌های حسابداری، به‌ویژه سود قرار دارد. این موضوع ارزش حیاتی مدیریت سود در این بازار را برجسته می‌کند. شرکت‌های فعال در بازارهای نوظهور در قیاس با بازارهای توسعه‌یافته، بیشتر مستعد مدیریت سود هستند. مطالعات صورت‌گرفته در بازارهای مالی کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد، کیفیت بالای سود می‌تواند با ایفای نقش حاکمیتی، عدم تقارن اطلاعاتی در بازارهای مالی را تا حد زیادی برطرف نموده و به تصمیمات سرمایه‌گذاری شرکت‌ها جهت بدهد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مدیریت سود بر کارایی تصمیمات سرمایه‌گذاری شرکت‌های فعال در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید بر نقش تعدیل‌کننده متغیر عملیاتی محدودیت مالی و متغیر حاکمیتی مالکیت نهادی است. برای این منظور اطلاعات مربوط به نمونه متشکل از ۱۸۱ شرکت طی افق زمانی سال ۱۳۹۵ لغایت ۱۴۰۱ از طریق روش‌های کتابخانه‌ای گردآوری و در قالب سه فرضیه اصلی با استفاده از مدل اقتصادسنجی رگرسیون چندمتغیره به روش حداقل مربعات تعمیم‌یافته (GLS) در نرم افزار ایویوز تجزیه و تحلیل شد. به طور کلی نتایج حاصل از پژوهش نشان داد مدیریت سود تاثیر منفی و معناداری بر کارایی سرمایه‌گذاری شرکت‌های عضو نمونه پژوهش دارد و مالکیت نهادی نیز این تاثیر را به طور معناداری تضعیف می‌کند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد محدودیت مالی درون‌سازمانی تاثیر معناداری بر رابطه بین مدیریت سود و کارایی سرمایه‌گذاری در شرکت‌های عضو نمونه پژوهش نداشته است. بر مبنای نتایج به دست آمده، هرچه مدیریت سود کمتر؛ یعنی سطح کیفیت سود گزارش‌شده بالاتر باشد، کارایی سرمایه‌گذاری شرکت‌ها نیز بالاتر خواهد بود و شدت و اندازه این اثر در شرکت‌هایی که درصد مالکیت نهادی در آنها بالاتر است در مقایسه با سایرشرکت‌ها، به طورمعناداری بیشتر است. به طور کلی نتایج این پژوهش اهمیت کیفیت اطلاعات حسابداری و نقش حاکمیتی سهامداران نهادی را در تصمیمات سرمایه‌گذاری درون سازمانی نشان داد که می تواند برای تهیه کنندگان اطلاعات، سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران مفید باشد و در این رابطه چندین پیشنهاد ارائه شده است.

کلمات کلیدی: مدیریت سود، کارایی سرمایه‌گذاری، مالکیت نهادی، محدودیت‌های مالی